علیرضا نوری

استادیار دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

علیرضا نوری

استادیار دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

فرهنگ سیاسی، دموکراسی حاکمیتی و اپوزیسیون بی تجربه در روسیه

فرهنگ سیاسی، دموکراسی حاکمیتی و اپوزیسیون بی تجربه در روسیه


مقدمه

هرچند برخی با فروپاشی شوروی و شعارهای دموکراسی خواهانه گورباچف و یلتسین توقع معجزه دموکراتیک داشتند، اما روندهای سیاسی در نظام و جامعة روسیة پساشوروی پس از گذشت دو دهه از فروپاشی نشانگانی از یک دموکراسیِ کارآمد به دست نمی دهد. 

ادامه مطلب ...

شطرنج بی‌نقص پوتین برای بازگشت به کرملین؛ از «دموکراسی حاکمیتی»

شطرنج بی‌نقص پوتین برای بازگشت به کرملین؛ از «دموکراسی حاکمیتی»

چرخش آزاد نخبگان در مراتب قدرت یکی از نشانه‌های اولیه یک ساخت سیاسی «باز» و در مقابل، ایستایی نخبگان بر مناسب قدرت و سلب مجال از رقبا برای ورود به سلسله‌های بالاتر از نمودهای اولیه نظام‌های سیاسی «بسته» است.  
ادامه مطلب ...

تنگناهای جامعه مدنی روسیه در گذار پساکمونیستی

چکیده
روندهای دموکراتیک در نظام و جامعة روسیة پساشوروی پس از گذشت نزدیک به دو دهه از فروپاشی همچنان دارای نواقص عمده است و این نظام با یک دموکراسیِ کارآمد فاصلة بسیار دارد.  
ادامه مطلب ...

تردیدها نسبت به سلامت انتخابات دومای پنجم

مقدمه
انتخابات دومای پنجم 11 آذر (2 دسامبر) انجام شد و همان‌ طور که انتظار می‌رفت و بسیاری از نظرسنجی‌ها و تحلیل‌‌ها نشان می‌داد؛ حزب روسیة متحد توانست در جدال نابرابر احزاب، از امتیاز برتری در میان «نابرابرها» به نحو مطلوبی بهره گرفته و با پیروزی قاطع و با فاصلة قابل ملاحظه‌ای از سایر احزاب حدود 65 درصد آراء (حدود 70 درصد کرسی‌های دوما) را از آن خود کند.  
ادامه مطلب ...

انتقال مسئله‌دار قدرت و ابهام در روندهای آتی روسیه

مقدمه
پتر کبیر در توصیه‌ای به شاه‌زادگان روس بر توجه آنها به تعیین «جانشین» برای خود تأکید کرده بود. هر چند خود او به این توصیه عمل نکرد، اما این نصیحت در سنت سیاسی اسلاو‌ها ریشه دواند و پس از وی تزارها، رهبران شوروی و رؤسای جمهورِ پس از شوروی به نحوی بایسته به آن عمل کردند که آخرین نمونه از این دست انتخاب دمیتری مدویدیف از سوی پوتین به عنوان جانشین خود است.  
ادامه مطلب ...

تغییر قانون اساسی روسیه و شائبه‌های بازگشت پوتین به قدرت

مقدمه
هرچند پوتین در پایان دور دوم ریاست جمهوری خود با عدم‌پذیرش تغییر قانون اساسی برای انتخاب شدن برای سومین بار، نشان داد که به اصل مهم دموکراسی‌ها یعنی گردش‌ آزاد نخبگان وفادار است،  
ادامه مطلب ...

دخالت دولت و گروه‌های ذینفوذ در رسانه‌های روسیه: حاکمیت اولیگارش

دخالت دولت و گروه‌های ذینفوذ در رسانه‌های روسیه: حاکمیت اولیگارش

مقدمه

رسانه‌های جمعی از ارکان اصلی جامعة مدنی محسوب شده و از آنها به عنوان «رکن چهارم» دموکراسی و سلاح سیاسی نیرومند در مبارزة قدرت نام برده می‌شود.[1]  
ادامه مطلب ...

سمت‌دهی به انتخابات: حربة کرملین برای حفظ قدرت

مقدمه
به طور معمول از انتخابات به عنوان یکی از شاخص‌های اصلی وجود روندهای دموکراتیک در یک نظام سیاسی یاد می‌شود که کارویژة مهم انتقال قانونی و مسالمت‌آمیز قدرت و چرخش آزاد نخبگان در سطوح مختلف مدیریتی یک کشور از طریق آن محقق می‌شود.  
ادامه مطلب ...

احزاب و فرآیند سیاست‌گذاری خارجی روسیه در دورة پوتین

چکیده
باز شدن نسبی فضای سیاسی روسیه در دهة 70 (90 م) با پویای نسبی احزاب در فرایند‌های سیاسی همراه بود. طی این دهه احزاب هر چند به طور نسبی متأثر از فضای متکثّر سیاسی و اجتماعیِ پس از فروپاشی شوروی به تقویت روندهای قانونی و مشارکت نظری و عملی در حوزه‌های مختلف از جمله حوزة سیاست خارجی اقدام کردند.  
ادامه مطلب ...

ساختار فراریاست جمهوری و تحدید نهادهای مدنی در دولت پوتین

مقدمه
هر چند پوتین در سخنان خود از حمایت و تقویت جامعه مدنی به دفعات سخن گفته، اما واقعیت آنستکه در دورة ریاست جمهوری او جامعه مدنی و حکومت‌مداری دموکراتیک در روسیه تضعیف شده است.  
ادامه مطلب ...