ایران مبتکر بازی یا بازیگری در «بازی بزرگ» روسیه؟

روسیه پیوستار اقدامات توسعه‌طلبانه غرب در قالب‌ها و جغرافیاهای مختلف از گسترش ناتو به شرق تا سپر ضدموشکی و از «سی‌آی‌اس» تا خاورمیانه را بازی صفری می‌داند که موفقیت غرب تقویت «برتری راهبردی» آن و هم‌زمان بیرون‌گذاری مسکو از ترتیبات منطقه‌ای و بین‌الملل را در پی خواهد داشت. بر همین اساس، «مقاومت مستقیم» را راه‌کار موثرتری برای ممانعت از آسیب‌های این سیاست تهاجمی تشخیص داده که جلوه آن در الحاق کریمه و اقدام نظامی این کشور در سوریه قابل مشاهده است. 

روسیه و برنامه هسته‌ای ایران؛ منافع و دست‌آوردها

چکیده
روسیه در کشاکش ده ساله پرونده هسته‌ای ایران همواره تلاش داشته تا با اتخاذ موضعی میانگیر، منافع خود را هم‌زمان در دو سوی این کشمکش یعنی تهران و غرب حفظ کند. به‌رغم مدعای آن به اصولی بودن این رویکرد و بازی مستقل در محیطی پیچیده، وابسته شدن بیش از حد بازی مسکو به متغیر «امریکا» و فرض اهمیتِ اندک سوی دیگر این معادله یعنی ایران را می‌توان نمودی عینی از وجود نقص در این سیاست دانست.  

تعامل «محتاطانه» ایران و روسیه در سازمان شانگهای

بی‌تردید سازمان شانگهای دارای «ظرفیت»های بالقوه فراوانی است، اما این «ظرفیت‌ها» تأثیری در روابط منطقه‌ای و بین‌الملل ایجاد نخواهد کرد، مگر به «نتیجه» تبدیل شوند. در شرایط حاضر، چرخه تبدیل «ظرفیت» به «نتیجه» در این سازمان به دلایل مختلف معیوب و ناکارآمدی در تحقق اهداف اولیه آن نیز ملموس است. عقیم ماندن بسیاری از مصوبات و عدم توان سازمان شانگهای  

ایران، روسیه و اس300؛ ابزار یا راهبرد

نکته قابل تأمل در ارزیابی‌های متعدد اخیر در باب تحولات روابط تهران و مسکو از جمله سامانه‌های اس300، برآوردهای یک‌سونگر «سیاه یا سفیدی» است که گاهاً ارزیابی واقع‌گرایانه را زیر تأثیر قرار می‌دهند. البته بحث بر سر چرایی و چگونگی این روابط طی سالیان طولانی نه تنها در ایران، بلکه در روسیه نیز با توأمانی از تردید و تمایل، 

توافق «خوب»، وضعیت «بد» و چالش پایدار هسته‌ای

آنچه در کشمکش‌های اخیر بر سر «خوب» یا «بد» بودن توافق هسته‌ای کمتر مورد توجه قرار گرفته، بستر سیاسی است که این چالش در آن «برساخته» شده و همچنان پتانسیل استمرار دارد. در این کشمکش‌ها بیش از هر چیز مسائل فنی معیار قضاوت قرار گرفته‌اند، حال آنکه ابعاد سیاسی  و ظرفیت توافق به ایجاد «وضعیت پایدار خوبِ» بعد از توافق، مهم‌تر به نظر می‌رسند.  

روسیه، «بازیگر مخرب» و بازی امریکایی

همچنان که روندها نشان می‌دهد، برتری غرب به رهبری امریکا در عرصه بین‌الملل به انحاء مختلف به چالش کشیده شده و روند رو به افول آن در آینده نیز ادامه خواهد داشت.  با این وجود، واشنگتن با پیروی از «راهبردی» کلان و کاربست ابزارها، تاکتیک‌ها و روش‌های مختلف بر حفظ هژمونی خود و بهره‌گیری از مزایای آن تأکید دارد. برای تحقق این مهم، امریکا نه تنها از دولت‌های متحد،  

«گفتگویی برای آینده» و دیپلماسی عمومی روسیه

هرچند اصطلاح «دیپلماسی عمومی» طی سال‌های اخیر بیش از هر زمان دیگری در سیاست بین‌الملل به گوش می‌رسد، اما کاربست آن قدمتی به درازای تاریخ دارد و دولت‌ها در کنار تلاش برای تأثیرگذاری بر «دولت‌های» دوست، رقیب و متخاصم، اقداماتی را برای فتح قلوب و اذهان «ملت‌ها» نیز در دستور داشته و دارند. در شرایط حاضر، به تبع تغییرات شتابان در نظام بین‌الملل،  

مفروضات و عینیات منطقه‌ای و بین‌المللی در روابط ایران و روسیه

تعمیق اختلافات میان روسیه و غرب و فشار مضاعف غربی‌ها بر مسکو برای تحقق اهداف تهاجمی خود، به بروز دیدگاه‌هایی در سیاست خارجی این کشور مبنی بر ضرورت تقویت بردارهای جنوبی و شرقی دامن زده است. این رویکرد بیش از هرچیز با هدف تقویت ابزارها در عرصه خارجی مطمح نظر قرار گرفته، چرا که بسیاری در مسکو بر این تأکیدند که چالش جاری با غرب در کوتاه  

روسیه، غرب و بازی بی‌پایان «دربرگیری»

ورود ناتو به بحران اوکراین مرحله‌ای جدید از تقابل روسیه و غرب در این موضوع است که به نوبه خود می‌تواند ابعاد گسترده‌تری به آن ببخشد. این ورود با نامه دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا به سران ناتو برای «بازنگری در روابط بلندمدت با روسیه»، ارائه لایحه‌ای در کنگره امریکا مبنی بر شناسایی اوکراین (به همراه ژاپن و اسرائیل) در شمار متحدان مهم خارج از سازمانِ ناتو،  

پایداری «سیاست‌زدگی» روابط ایران و روسیه

«تقابل صفر ژئوپولیتیکیِ» روسیه و غرب در اوکراین که پس از سرنگونی هواپیمای مالزیایی، گسترش درگیری‌ها میان ارتش کی‌یف و جدایی‌طلبان شرق و احتمال مداخله نظامی روسیه در مناطق شرقی این کشور (در قالب نیروهای پاسدار صلح) عمق و دامنه قابل تأملی یافته، را به جرأت می‌توان جدی‌ترین تنش طرفین در دوره پساشوروی دانست. هرچند تا پیش از این ترجیح آنها این بود که  

دانلود کتاب؛ "سیاست خارجی روسیه در دورة پوتین؛ اصول و روندها"

دانلود کتاب؛ "سیاست خارجی روسیه در دورة پوتین؛ اصول و روندها"

نویسنده: علیرضا نوری

متن کامل کتاب "سیاست خارجی روسیه در دورة پوتین؛ اصول و روندها"  با فرمت pdf در اینجا در دسترسی است.

برای خوانش بهتر این نسخه از قلم  b mitra  استفاده کنید.

روسیه و نشانگان «عملی» ضعف در هژمونی غرب

روابط روسیه و غرب که در آغاز دوره سوم ریاست‌جمهوری پوتین در فضای رکود آغاز شده بود، با تشدید تحولات در سوریه و سپس اوکراین وارد دوره‌ای از تنش مستقیم شده است. هرچند با توجه به پویایی فزاینده شرایط، نمی‌توان با قاطعیت درباره دست‌آوردهای نهایی روسیه در این دو موضوع سخن گفت، اما دست‌کم تا مقطع حاضر، این واقعیت پذیرفتنی است که مسکو یکی از مهم‌ترین موانع عدم موفقیت غرب در پیشبرد توسعه‌طلبی خود در این دو جغرافیا بوده و این خود می‌تواند دست‌آوردی برای مسکو تلقی شود.  

معادله پیچیده روسیه و غرب در شرق اوکراین

تحولات اوکراین با همان سرعتی که شکل گرفت و به اعتراضات خشونت‌بار تبدیل و باعث سرنگونی یانوکوویچ شد، و در پی آن مداخله روسیه و الحاق شبه‌جزیره کریمه به این کشور را در پی داشت، همچنان حالت پیش‌بینی‌ناپذیری خود را حفظ کرده و پتانسیل حوادث و تغییرات بیشتر را دارد. این وضعیت ناشی از وجود متغیرهای مختلف داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی به ویژه تقابل روسیه و غرب با منافع متعارض است که پیش‌بینی تحولات را مشکل می‌کند. 

کارت «پرونده هسته‌ای ایران» در تقابل روسیه و غرب

«جدال ژئوپولیتیکی و بازی صفر روسیه و غرب در اوکراین» که با الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه عمق زیادی یافته را باید «مقطعی» از جریان دائم رقابت بر سر قدرت در عرصه بین‌الملل دانست که ما بعد آن، از یک سو نحوه جدید توزیع قدرت، موازنه قوا و ترتیبات سیاسی- امنیتی در شرق اروپا و حوزه «سی‌آی‌اس» و از سوی دیگر، جایگاه روسیه، اروپا و امریکا در تعریف این ترتیبات مشخص خواهد شد(1). البته که این «تقابل مقطعی» دیر یا زود جای خود را به «همکاری» خواهد داد،  

جدال ژئوپولیتیکی و «بازی صفر» روسیه و غرب در اوکراین

تخطی از حقوق بین‌الملل، نقض حاکمیت کشورها، نادیده گرفتن محوریت سازمان ملل در حل و فصل چالش‌های بین‌المللی و استفاده از زور در عرصه بین‌الملل از جمله اصلی‌ترین انتقادات روسیه به غرب (در مفهوم کلی و منظور ائتلاف غربی به رهبری امریکا) طی سال‌های اخیر بوده و مخالفت مسکو با فشارهای غرب بر سوریه، اقدام نظامی علیه لیبی و ... بر همین موارد مبتنی است. 
 

روسیه، بهار عربی و «چالش سیستمی» در خاورمیانه

««این مقاله بهار ١٣٩١ تحویل مجله شده و بعد از یک سال تأخیر اخیراً در قالب شماره ٧٨، تابستان ١٣٩١ به چاپ رسیده است. لذا، تحولات تا بهار ١٣٩١ پوشش داده شده و منابع نیز به قبل از این تاریخ باز می گردد»»

چکیده 

«بهار عربی» نه تنها سبب تحولات اجتماعی- سیاسی قابل ملاحظه در کشورهای انقلاب‌زده بوده، بلکه معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی را نیز با تغییرات ملموس مواجه کرده است.  

روسیه، اندیشه «قدرت بزرگ» و قمار بزرگ سوریه

قمار بزرگ در سوریه
همچنان که روندها نشان می‌دهد، بحران سوریه از یک موضوع داخلی و حتی منطقه‌ای فراتر رفته و ابعاد بین‌المللی به خود گرفته، به نحوی که برخی تحلیل‌گران برای توصیف اوضاع این کشور از اصطلاح «جنگ‌ نیابتی» استفاده می‌کنند.  

پوتین، ایران و «کیک بزرگ‌‌تر» در سیاست خارجی روسیه

 پوتین، مرد روزهای سخت سیاست روسیه یک بار دیگر و برای یک دورة شش‌ساله (و به احتمال دوازده ساله) زمام امور را رسماً به دست گرفته تا امیدهای مردم این کشور به بازسامان اقتصاد و سیاست داخلی و بازیافت جایگاه بایستة مسکو در عرصة بین‌المللی را محقق کند.  

انتخابات روسیه، ایران و موج «موقت» آمریکا‌ستیزی

همچنان که روندها در کشورهای مختلف نشان می‌دهد، مواقع انتخابات همواره با وعده‌ها، شعارها و اقداماتی همراه است که بعضاً مصرفِ خاص انتخاباتی (جلب آرا) داشته و به‌‌زودی فراموش می‌شوند. تجربه نشان داده که روسیه نیز از این قاعده مستثنی نیست و سیاست‌مداران این کشور در کنار تحولات عرصه داخل، از رویدادهای سیاست خارجی نیز برای جلب آراء مردم استفاده کرده و می‌کنند.  

ایران و اصل «سازگاری» در سیاست خارجی روسیه در دوره مدویدیف

ایران و اصل «سازگاری» در سیاست خارجی روسیه در دوره مدویدیف

چکیده
روابط ایران و روسیه در مقاطع مختلف از جمله در دوره دمیتری مدودف به تبع شرایط متنوع داخلی و بین‌المللی از متغیرهایی در سه سطح فردی (نخبگان)، نهادی (دوجانبه) و بین‌المللی تاثیر پذیرفته است. به گواه تاریخ روابط دو کشور، متغیرهای سطح سوم بیشترین تاثیر را در کیفیت این رابطه داشته و عوامل سطوح اول و دوم اثر «جانبی» ایفا کرده‌اند.