چالش روسیه و امریکا بر سر سپر ضدموشکی اروپایی؛ زمینه‌ها، ابعاد و پیامدها
معرفی مقاله
این مقاله، ششمین مقاله از کتاب «کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS) (۴) (ویژه مسائل استراتژیک روسیه)» است که به همت آقای حسین عسگریان از سوی انتشارات موسسه ابرار معاصر تهران منتشر شده است.
در این مقاله آقای علیرضا نوری به زمینه‌ها، ابعاد و دورنمای چالش روسیه و آمریکا بر سر سپر ضدموشک اروپایی پرداخته است. به‌نظر نویسنده استقرار بخش‌هایی از سپر ضدموشکی آمریکا در اروپا ازجمله موضوعات امنیتی ـ ژئوپلیتیکی مهم در روابط روسیه و آمریکاست که با اخلال در توازن راهبردی در اروپا، تغییر بنیادی موقعیت ژئوراهبردی این قاره، زیر تأثیر قرار دادن موافقت‌نامه‌های کنترل تسلیحات و تهییج مسابقة تسلیحاتی اسباب نگرانی‌های زیادی در مسکو بوده است.
نویسنده بر این نظر است هرچند روسیه در دورة پوتین و مدویدیف رویکرد عمل‌گرایی و تالی آن عدم تقابل و التزام به قواعد فضای وابستگی متقابل را در سیاست خارجی و از جمله در تعامل با آمریکا در دستور داشته، اما «واقع‌گرایی» همچنان بهترین قالب برای تفسیر رفتارهای مسکو به‌ویژه در حوزه‌های «سخت» (امنیتی) و موضوعات ژئوپلیتیکی است. حسب اتفاق، موضوع استقرار اجزای سپر ضدموشکی آمریکا در اروپا مسئله‌ای با هر دوی این خصیصه‌هاست که واکنش‌های «واقع‌گرایانة» را ازسوی روسیه برانگیخته است.
مسکو این سپر را بازی صفری می‌داند که باخت در آن ازیک‌سو به انقباض ژئوپلیتیکی، تضعیف امنیت و کاهش ملموس توان تأثیر روسیه در ترتیبات آتی سیاسی ـ امنیتی اروپا خواهد انجامید و در سوی دیگر، تثبیت برتری راهبردی بلندمدت آمریکا در نقشة اوراسیا را درپی خواهد داشت. با این ملاحظه، مقاومت مسکو در برابر رویکرد تهاجمی آمریکا در این باب را صرف‌نظر از تلاش برای رفع دغدغه‌های عمیق امنیتی ـ ژئوپلیتیکی، می‌توان ترجمانی از تلاش این کشور برای حفظ (و ارتقا) سهم خود از ترتیبات اروپایی و مقابله با تمایل فزایندة آمریکا به «بیرون‌گذاری» روسیه از تحولات قارة سبز دانست.
در سوی دیگر، ازآنجاکه مسکو به‌خوبی به ناتوانی خود برای مقابله با قدرت شبکه‌ای آمریکا ـ ناتو در موضوع سپر ضدموشکی اروپایی واقف است و ورود به مسابقة تسلیحاتی و بازگشت به فضای جنگ سرد را قابل تصور نیز نمی‌داند، لذا به این چالش به سان کشمکشی سیاسی و نقطة عطفی برای تنظیم روابط راهبردی آتی خود با واشنگتن می‌نگرد.
تاریخ روابط مسکو و واشنگتن گواه آن است که آنها «معامله‌گران» خوبی بوده و در شرایط سخت‌تر از فضای فعلی نیز توانسته‌اند برون‌رفتی از بن‌بست‌‌های موجود بیابند. به این اعتبار، هرچند مسکو می‌داند که درنهایت و با صرف چانه‌زنی‌هایی ازجمله برای کاهش مناطق عملیاتی این سپر به‌ویژه در نزدیکی مرزهای خود به چهارچوبة تعاملی جدیدی با واشنگتن دست خواهند یافت، اما تلاش دارد تا در چینش صفحة شطرنج جدید بازیگر منفعل نباشد و تهدید سپر ضدموشکی را به فرصتی برای همکاری‌راهبردی جدید با آمریکا تبدیل کند.
در مقابل، واشنگتن نیز با تلاش برای تسلیم کردن مسکو به پذیرش چهارچوبة مطلوب خود بر آن است تا ازاین‌طریق توان ایزایی و سلبی روسیه برای ایجاد چالش در برابر زیاده‌خواهی‌های آتی خود را به حداقل ممکن تقلیل دهد.
نویسنده مقاله: علیرضا نوری
تدوین کتاب: حسین عسگریان
منبع: موسسه مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران
لینک معرفی کامل کتاب؛
http://www.tisri.org/Default.aspx?tabID=1092
سلام آقای نوری
احسنت به این همه کار تخصصی
موفق باشید
ایراس که نمی آیید و از لطف دیدارتان محروم شده ایم